Koolhydraatrijke mondspoeling: betere prestaties door misleiding van het brein

Het is al lang bekend dat het aanvullen van koolhydraten tijdens langdurige inspanning (> 60 minuten) noodzakelijk is om op hoge intensiteit te kunnen blijven presteren. Lang werd aangenomen dat dit bij kortere intensieve inspanningen (< 60 minuten) geen effect zou hebben, omdat de energievoorraden in het lichaam hiervoor groot genoeg zijn. Sinds een aantal jaar is echter duidelijk dat koolhydraten ook de prestaties tijdens deze kortere intensieve inspanningen kunnen verbeteren, weliswaar in beperkte mate. Niet door het leveren van brandstof, maar wel door de hersenen te ‘misleiden’. 

Talloze onderzoeken tonen aan dat intensieve duurinspanningen korter dan 60 minuten beter worden als voor de inspanning de mond gespoeld wordt met een koolhydraatrijke drank. Dit gedurende 5 tot 10 seconden per keer moeten gebeuren. Er lijkt geen verschil tussen een zoete of smaakloze drank, zolang het maar een suikerrijke drank is, bijvoorbeeld een isotone sportdrank. Zogenaamde ‘zero-calorie’ dranken werken niet. Daarnaast maakt het ook niet uit of de drank na het spoelen wordt doorgeslikt of wordt uitgespuwd. In alle gevallen was de prestatie aantoonbaar beter dan wanneer de mond tijdens de inspanning met een drankje zonder suikers gespoeld werd. 

Onlangs bleek bovendien dat het spoelen van de mond niet enkel het uithoudingsvermogen per se kan verbeteren. Lange duurinspanningen resulteren doorgaans in een graduele afname van het denkvermogen en veroorzaken langere reactietijden. Uit een recente studie blijkt dat mondspoeling met een suikerrijke drank deze demping van denkvermogen en reactiesnelheid kan tegengaan. Tijdens een intensieve inspanning van ongeveer een uur zou minimaal 4 tot maximaal 12 keer 5 seconden mondspoelen voldoende om geen enkele afname in reactietijd tijdens de inspanning te zien.  

Hoe is dit mogelijk?

Het eten van een lekker tussendoortje zorgt vaak direct voor een beter gevoel wanneer je honger hebt. Dit is opvallend, omdat de voedingstoffen uit dit tussendoortje op dat moment nog niet door het lichaam opgenomen zijn. Er moet dus een signaal direct vanuit de mond naar het brein (~de hersenen) gaan. Op deze connectie tussen de mond en brein is ook mondspoelen gebaseerd. Suikerreceptoren in de mond geven tijdens het mondspoelen een signaal af aan hersengebieden die instaan voor de gewaarwording van ‘aangename gevoelens’, lees beloning en plezier. Dit signaal vertelt het brein dat er energierijke voeding onderweg is, wat vervolgens weer leidt tot onderdrukking van het vermoeidheidsgevoel en een verminderde aanmaak van stresshormonen. Hierdoor verloopt de inspanning uiteindelijk makkelijker en sneller.  

Samengevat zorgt 4 tot 12 keer, 5 tot 10 seconden spoelen van je mond met een koolhydraatrijke drank er dus voor dat een inspanning korter dan 60 minuten makkelijker en sneller uit te voeren is. Hiervoor is het niet nodig dat er voedingsstoffen door het lichaam zijn opgenomen: de mond en hersenen doen al het werk!

Referenties

• De Ataide e Silva T, Di Cavalcanti Alves de Souza ME, de Amorim JF, Stathis CG, Leandro CG, Lima-Silva AE. Can carbohydrate mouth rinse improve performance during exercise? A systematic review. Nutrients, vol 6(1) p 1-10, 2013.
• Konishi K, Kimura T, Yuhaku A, Kurihara T, Fujimoto M, Hamaoka T, Sanada K. Mouth rinsing with a carbohydrate solution attenuates exercise-induced decline in executive function. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 2017.